Ποιους εχθρούς; Αναλόγως σε ποιους αποδίδεις ευθύνες για τις ζημιές στη ζωή σου. Στη μάνα, στον προϊστάμενο, στον υπουργό, στον περιπτερά; Στην άτιμη την τύχη σου, στην κακούργα κοινωνία, στον ανάδρομο Ερμή ή στο ότι γεννήθηκες Αιγόκερως; Πέρα και πίσω από όλους αυτούς υπάρχει ο πραγματικός εχθρός, ένας μεγάλος «μασκαράς», που έχει την απόλυτη εξειδίκευση στον βασανισμό σου και παραφυλά αόρατος και απειλητικός. Θα τον ονομάσω «αυτοσαμποτέρ».

Επιδίδεται σε ένα λεπτεπίλεπτο και εξειδικευμένο αυτομποϊκοτάζ. Σε λούζει με ατέλειωτη επίκριση. Σου βγάζει τη γλώσσα. Σε κοροϊδεύει, σε ειρωνεύεται, σε υποτιμά, σε ταπώνει.

Και τα κάνει όλα αυτά χωρίς αντίσταση και χωρίς εμπόδια από πλευράς σου.

Αναρωτιέσαι αν ανήκεις κι εσύ σε αυτούς που έχουν εξελίξει την αυτοταλαιπωρία σε επιστήμη; Ακολουθεί ένα σύντομο τεστ αυτογνωσίας:

Δυσκολεύεσαι πολύ να ξεπεράσεις τα λάθη και τις αποτυχίες σου;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Κολλάς σε κάποιες κακές σου αποφάσεις, θυμώνεις πολύ με τον εαυτό σου και κολυμπάς στις ενοχές σου;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Συγχωρείς τα λάθη των άλλων, κάνεις κάποια υπομονή με τις αδυναμίες τους, αλλά με τα δικά σου λάθη είσαι άτεγκτος δήμιος;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Μένεις άτολμος μπροστά σε νέα σχέδια ή φοβάσαι να κάνεις τολμηρά βήματα επειδή σε καθηλώνει ο φόβος μήπως αποτύχεις, μήπως δεν τα καταφέρεις;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Έτσι και κάνεις κάποιο λάθος, αυτομαστιγώνεσαι χωρίς έλεος;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Νιώθεις εύκολα και με ασήμαντες αιτίες αβεβαιότητα, ταραχή, αμφιβολία για το πώς εξελίσσεται η ζωή σου, οι σχέσεις σου, η δουλειά σου;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Δεν είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου, με την πορεία σου ως τώρα, θα ήθελες να ήταν τα πράγματα αλλιώς;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Είσαι σούπερ απαιτητική/-ός και δεν ευχαριστιέσαι εύκολα;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Κάνεις τόσο αυστηρή αυτοκριτική, που η αυτοπεποίθησή σου είναι στα τάρταρα;

Συχνά.

Μερικές φορές.

Σπάνια.

Ποτέ.

Εάν στα περισσότερα από τα παραπάνω έχεις σημειώσει «Συχνά» ή «Μερικές φορές», θα ήθελα να σε ενημερώσω ότι είσαι ένας κανονικός άνθρωπος. Και μάλιστα ευλογημένος με το εξαίσιο χάρισμα του αναστοχασμού, αφού έχεις το δώρο της αυτογνωσίας και της αυτοκριτικής.

Ο Howard Gardner, άνθρωπος που άλλαξε τα πάντα στη μελέτη της νοημοσύνης, το ονομάζει αυτό «εσωπροσωπική νοημοσύνη». Αφορά την ικανότητα ενός ανθρώπου να αναστοχάζεται σχετικά με τον εαυτό του, να προβληματίζεται για το πώς προχωρά και να αξιολογεί την πορεία του. Μέσα σε αυτό τον αναστοχασμό ανήκει και η αυτοαμφισβήτηση. Οι έρευνες λένε ότι οι περισσότεροι από μας θα περάσουμε και περιόδους αυτοαμφισβήτησης, ως αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας της προσωπικής εξέλιξης.

Η αυτοαμφισβήτηση σε υγιείς δόσεις είναι κομμάτι της ανάπτυξης ενός ανθρώπου και γι’ αυτό είναι καλοδεχούμενη. Ιδού ένα ευφάνταστο πείραμα της ομάδας του Dr. Tim Woodman (2010): Έβαλαν αθλητές να κάνουν σκοινάκι. στόχος σε ταχύτητα και αντοχή στο χοροπήδημα με το σκοινάκι ήταν πολύ υψηλός. Οι μισοί πήραν το ίδιο ακριβώς σκοινάκι, ενώ στους άλλους έδωσαν ένα σε άλλο χρώμα και τους είπαν: «Εσάς το σκοινάκι σας είναι βαρύ και δύσκολο στο κράτημα. Μακάρι να τα καταφέρετε, αλλά είναι αμφισβητήσιμο έως αμφίβολο. Για να δούμε, θα τα καταφέρετε;». Αποτέλεσμα: οι αθλητές που έφαγαν την αμφισβήτηση στο φουλ τα κατάφεραν μακράν καλύτερα από τους υπόλοιπους. Επειδή προσπάθησαν περισσότερο. Επειδή πείσμωσαν και πωρώθηκαν.

Απόσπασμα από το βιβλίο της Αγνής Μαριακάκη «Μάθε, Αγάπησε, Ζήσε»