Μήπως το πρώτο πράγμα που κάνετε μόλις ξυπνήσετε και το τελευταίο πριν κοιμηθείτε είναι να κοιτάξετε το κινητό σας; Παίρνετε συχνά το τηλέφωνό σας στα χέρια, απλώς για να το τσεκάρετε, και πριν το καταλάβετε έχει περάσει μισή ώρα; Λέτε κι εσείς ότι θέλετε να ξοδεύετε λιγότερο χρόνο στο κινητό σας – αλλά δεν έχετε ιδέα πώς να το πετύχετε; Αν ναι, τότε αυτό το βιβλίο είναι γραμμένο για εσάς.

Η βραβευμένη δημοσιογράφος Catherine Price παρουσιάζει έναν απλό, πρακτικό τρόπο προκειμένου να χωρίσετε με το κινητό σας – και στη συνέχεια να τα ξαναβρείτε μαζί του. Ο στόχος: μία μακροχρόνια σχέση που θα σας κάνει να νιώθετε καλά. 

Διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο:

ΣΤΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Η δύναμη της συνήθειας, ο δημοσιογράφος Τσαρλς Ντάχιγκ ορίζει τη συνήθεια ως «κάτι που επιλέγουμε εκούσια να κάνουμε κάποια στιγμή και έπειτα σταματάμε να το σκεφτόμαστε, αλλά συνεχίζουμε να το κάνουμε, συχνά καθημερινά». Κάθε συνήθεια, όπως την ορίζει ο Ντάχιγκ, είναι ένας κύκλος που αποτελείται από τρία μέρη: Το σύνθημα (ή αλλιώς έναυσμα): μια κατάσταση ή ένα συναίσθημα που «λέει στον εγκέφαλό σας να μπει στον αυτόματο πιλότο και να αφήσει μια συμπεριφορά να εξελιχθεί».

Η ανταπόκριση: η αυτόματη συμπεριφορά (η συνήθεια).
Η επιβράβευση: «κάτι που αρέσει στον εγκέφαλό σας και τον βοηθά να θυμάται τον “κύκλο της συνήθειας” στο μέλλον».

Για παράδειγμα: Μια μέρα νιώθετε πλήξη και βλέπετε το κινητό σας πάνω στο τραπέζι (το συναισθηματικό και σωματικό σύνθημα), οπότε απλώνετε το χέρι και το πιάνετε (η ανταπόκριση) και μετά το μυαλό σας ξεφεύγει και διασκεδάζετε (η επιβράβευση). Ο εγκέφαλός σας συνδέει το κινητό σας με την ανακούφιση από την πλήξη και πριν περάσει πολύς καιρός συλλαμβάνετε τον εαυτό σας να απλώνει το χέρι για να πιάσει το κινητό κάθε φορά που πρόκειται να αντιμετωπίσετε έστω και μια στιγμή βαρεμάρας.

Οι συνήθειες μπορεί να είναι χρήσιμες: Όταν μια δουλειά ή μια απόφαση αρχίσει να εκτελείται αυτόματα, απελευθερώνει τον εγκέφαλό μας, που μπορεί πλέον να σκεφτεί άλλα πράγματα. Φανταστείτε πόσο δύσκολο θα ήταν να γυρίσετε με τα πόδια στο σπίτι σας αν έπρεπε να συγκεντρώνεστε σε κάθε σας βήμα. Όμως, οι συνήθειες μπορούν να αποβούν και επιβλαβείς και να οδηγήσουν σε εθισμούς – για παράδειγμα, αν ο εγκέφαλός σας μάθει να συνδέει το τέλος κάθε γεύματος με ένα τσιγάρο.

Ανεξάρτητα από το αν είναι χρήσιμες, επιβλαβείς ή ουδέτερες, οι συνήθειες κόβονται πολύ δύσκολα. Επιπλέον, από τη στιγμή που μια συνήθεια γίνεται εθισμός, μπορεί να προκαλείται από εναύσματα τόσο αδιόρατα που ούτε καν τα προσέχουμε. Αυτά είναι τα κακά νέα. Τα καλά είναι ότι, παρόλο που οι συνήθειες δεν μπορούν να εξαλειφθούν εντελώς, μπορούν να αλλάξουν. Ο πιο εύκολος τρόπος για να αρχίσουμε είναι να κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές στη ζωή μας και το περιβάλλον μας, ώστε να αποφεύγουμε να δίνουμε συνθήματα στις συνήθειές μας, και να πάρουμε αποφάσεις εκ των προτέρων για το πώς θα ενεργήσουμε αν προκύψουν κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις που ξέρουμε ότι θα μας προκαλέσουν αυτά τα εναύσματα.

ΗΜΕΡΑ 8 (ΔΕΥΤΕΡΑ)
ΠΕΙΤΕ «ΟΧΙ» ΣΤΙΣ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ


Θυμάστε το πασίγνωστο πείραμα όπου ο Ρώσος φυσιολόγος Ιβάν Παβλόφ έκανε τους σκύλους να τους τρέχουν τα σάλια κάθε φορά που άκουγαν ένα κουδούνισμα; Το κατάφερε χτυπώντας ένα καμπανάκι κάθε φορά που τους έδινε να φάνε, έτσι ώστε (χάρη στην ντοπαμίνη) τα σκυλιά να αρχίσουν να συνδέουν τον ήχο από το καμπανάκι με την υπόσχεση του φαγητού. Στο τέλος ο Παβλόφ κατάφερε να κάνει τα σάλια των σκυλιών να τρέχουν από την προσμονή κάθε φορά που άκουγαν κάποιο κουδούνισμα.


Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σε εμάς όταν ενεργοποιούμε τις ειδοποιήσεις (push notifications, αυτές που πετάγονται στην αρχική οθόνη και στην οθόνη κλειδώματος του κινητού μας άπειρες φορές την ημέρα). Οι ειδοποιήσεις εκμεταλλεύονται τη φυσική ικανότητα του εγκεφάλου μας να συνδέει εναύσματα με επιβραβεύσεις (και την αγωνία που μας προκαλεί η αβεβαιότητα), για να μας κάνουν να τσεκάρουμε ψυχαναγκαστικά το κινητό μας. Κάθε φορά που ακούτε ή βλέπετε μια ειδοποίηση, ξέρετε ότι σας περιμένει κάτι καινούργιο και απρόβλεπτο – δύο πράγματα που από κατασκευής είμαστε προγραμματισμένοι να λαχταράμε.

Το αποτέλεσμα είναι οι ειδοποιήσεις όχι μόνο να καθίστανται σχεδόν ακαταμάχητες, αλλά και να δημιουργούν προϊόντος του χρόνου μια παβλοφική αντίδραση: Μπαίνουμε σε κατάσταση προσμονής/αγωνίας (και επομένως, αποσπάται η προσοχή μας) κάθε φορά που είμαστε απλώς κοντά στο κινητό μας.

Βρείτε το βιβλίο «Πώς να χωρίσετε με το κινητό σας» της Catherine Price εδώ.