Η ψυχολόγος και κοινωνική ερευνήτρια Αγνή Μαριακάκη, επιστρέφει με το νέο της βιβλίο «Μάθε, Αγάπησε, Ζήσε» και μας εξηγεί με βαθιά ενσυναίσθηση γιατί το τραύμα είναι αναπόφευκτο στα παιδικά μας χρόνια, πώς και γιατί καθορίζει τη ζωή μας, την προσωπικότητά μας, τις επιλογές, τις αποφάσεις και τις σχέσεις μας.
Πολλές από τις συμπεριφορές μας – είτε το καταλαβαίνουμε, είτε όχι – προέρχονται από τραύματα του παρελθόντος, Μέσα σε αυτές είναι και η «καλοπαιδίαση», όπως την αναφέρει η Αγνή Μαριακάκη στο βιβλίο της. Διαβάστε ένα σχετικό απόσπασμα:
ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΟ ΠΑΙΔΙ, να τα έχεις με όλους καλά!
Η πραγματικότητα:
Αν είσαι καλός με όλους, έχεις προ πολλού πάψει να είσαι καλός με τον εαυτό σου.
Εδώ θέλω να ξεχωρίσουμε τον «καλό άνθρωπο», που έχει ισχυρές και ασυμβίβαστες αξίες, από το «καλό παιδί», που ζει και παλεύει για την αποδοχή, την έγκριση των άλλων και για να είναι όλοι ευχαριστημένοι.
Ας κάνουμε λοιπόν ένα τεστ καλοπαιδίασης! Κατά πόσο σε αντιπροσωπεύουν, έστω και λίγο, τα παρακάτω;
Ζεις με πολλά πρέπει μέσα σου.
Νοιάζεσαι ιδιαίτερα για τη γνώμη των άλλων και δεν θες να δυσαρεστείς κανέναν.
Λες με δυσκολία «όχι» και κάνεις παραπάνω χατίρια απ’ όσο θέλεις.
Χτυπιέσαι για να είναι όλοι ευχαριστημένοι.
Αποφεύγεις να διαφωνείς ευθέως, για να μη γίνεσαι δυσάρεστος.
Καταπνίγεις τον θυμό σου, τη λύπη σου, την οργή σου – φοβάσαι να τα εκφράσεις.
Σε πείθουν οι άλλοι ότι εσύ είσαι υπεύθυνος για το αν είναι αυτοί καλά ή όχι.
Φροντίζεις εσύ τους πάντες, αλλά σπάνια φροντίζουν αυτοί εσένα.
Είσαι ιδιαίτερα τελειομανής. Μα δεν είναι καλό να είναι τελειομανής κανείς; ίσως να σκέφτεσαι. Όχι, δεν είναι. Κρύβει μια απέραντη ανάγκη, να αποδεικνύεις παντού την αξία σου και να τρέφεσαι από τα μπράβο.
H ανάγκη να είσαι το καλό παιδί εγκαθίσταται στην παιδική ηλικία από τον φόβο απώλειας της αγάπης του γονιού. Ασφαλώς ο γονιός αγαπά το παιδί του, το παιδί όμως κρίνει από αυτό που βιώνει. Σκέψου λοιπόν έναν γονιό που εκδηλώνει την αγάπη με το χάδι, την αγκαλιά, τον καλό λόγο μόνο όταν το παιδί υπακούει. Κι όταν το παιδί κάνει το δικό του, τις ζαβολιές του, τις ανυπακοές του, τους θυμούς και τα ινάτια του, ο γονιός αποσύρει την έκφραση της αγάπης και της αποδοχής. Συνοφρυώνεται, θυμώνει, φωνάζει, απειλεί! Μπερδεύει (χωρίς να το θέλει βέβαια) την απαραίτητη πειθάρχηση του παιδιού με την απόσυρση της αγάπης και τη διακοπή της τρυφερότητας.
Ε, λοιπόν, σιγά σιγά το παιδί μαθαίνει να βάζει τον εαυτό του στην άκρη για να έχει την έκφραση της αγάπης του γονιού και την αποδοχή του, κι αργότερα του προϊσταμένου, του συζύγου, του φίλου, κι αυτό γίνεται η δεύτερη φύση του.
Βέβαια, υπάρχουν και γονείς που δείχνουν στο παιδί προσοχή μόνο όταν αυτό γκρινιάζει, απαιτεί και απειθαρχεί. Καταφέρνει να τους ελέγχει με την γκρίνια, τα ξεσπάσματά του, το κλάμα του. Τα παιδιά αυτά μεγαλώνουν και γίνονται οι δυνάστες τους οποίους διαλέγουν και παντρεύονται τα «καλά παιδιά»!
Με τα πολλά καταλήγεις να φοράς την καλοπαιδίαση σαν μια μόνιμη προστασία μπροστά σε έναν κίνδυνο που δεν υπάρχει… Δηλαδή, αυτή η ανάγκη να ευχαριστείς τους πάντες, να τους φροντίζεις όλους, να είσαι αποδεκτός είναι πια διαρκής, αδιακρίτως του πόσο σημαντικός ή όχι είναι ο άλλος στη ζωή σου. Είναι σαν να φοράς ορειβατικό εξοπλισμό όταν βγαίνεις βόλτα στην εξοχή, σαν να περπατάς με ανοιχτή την ομπρέλα σου στη λιακάδα, σαν να φοράς το παλτό σου στην παραλία τον Αύγουστο. Με άλλα λόγια, ζεις τη ζωή σου σκιαγμένος από τον φόβο μήπως χάσεις την έγκριση και την αποδοχή προσώπων που δεν έχουν σημασία.
Όταν δίνεις στους γύρω σου παραπάνω απ’ όσα αξίζουν και παραπάνω απ’ όσα σου ανταποδίδουν, τους εκπαιδεύεις να σε θεωρούν ασήμαντο, δεδομένο, και έτσι παίρνεις από αυτούς όλο και λιγότερη φροντίδα… Κι όταν αναρωτιέσαι «μα γιατί, αφού κάνω τόσο, μα τόσο πολλά γι’ αυτούς, γιατί δεν τα αναγνωρίζουν», ε, λοιπόν, να ξέρεις ότι έχεις ευθύνη για το ότι δεν σου δίνουν τη θέση, την αναγνώριση και τη φροντίδα που σου αξίζουν. Όταν προσφέρεις συστηματικά περισσότερα απ’ όσα παίρνεις, οι άνθρωποι γύρω σου γίνονται ανίκανοι για ισορροπημένες σχέσεις, και έχεις κι εσύ ευθύνη γι’ αυτό. Τους στερείς την ικανοποίηση να ανταποδίδουν, να λογαριάζουν τους άλλους, κοντολογίς τους επιτρέπεις να γίνονται σχεσιακά τέρατα. Δούλεψε γύρω από τις μη αμοιβαίες σχέσεις σου, για το καλό όλων, και αν είναι πολύ κοντινοί σου άνθρωποι, είναι καιρός να μάθεις να διεκδικείς.
Μα θα τα βάλω με τους γονείς μου, με τα ιερά και τα όσια;
Ναι, αν χρειαστεί, για το καλό όλων.
Βρες το «Μάθε, Αγάπησε, Ζήσε» εδώ.
