Πόσο αληθινός είναι τελικά ο Φρόιντ στην ομώνυμη σειρά του Netflix που σαρώνει θεάσεις τις τελευταίες εβδομάδες; Όχι και πολύ. Στην αυστριακής παραγωγής σειρά, η ζωή του πατέρα της ψυχανάλυσης εμπλουτίζεται με στοιχεία Σέρλοκ Χολμς και το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό – αν και όχι ιστορικά ακριβές.
Ο νεαρός επαναστάτης της ιατρικής είναι ταυτόχρονα και ένας άνθρωπος που ζει στο περιθώριο και στον ελεύθερο του χρόνο βοηθάει την αστυνομία να εξιχνιάζει εγκλήματα. Η καθημερινότητα του είναι γεμάτη αμφισβητήσεις (οι συνάδελφοι του τον θεωρούν απατεώνα), αβεβαιότητα (χρωστάει τρία ενοίκια στον σπιτονοικοκύρη του), κοκαϊνη, πούρα, και ερωτικές επιστολές.
Η σειρά του Netflix είναι καλή. Η παραγωγή είναι ακριβή, η σκοτεινή ατμόσφαιρα της Βιέννης υποβλητική και οι δόσεις μυθοπλασίας γενναίες. Αν, όμως, θέλετε να πάρετε μια γεύση από το πως πραγματικά περνούσε τις μέρες του ο Σίγκμουντ Φρόυντ, δεν έχετε παρά να διαβάσετε το παρακάτω απόσπασμα από την Τέχνη της Ρουτίνας του Μέισον Κάρι.
«Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή πραγματικά άνετη χωρίς δουλειά», έγραφε ο Φρόυντ σ’ έναν φίλο του το 1910. Με τη γυναίκα του τη Μάρθα να φέρνει βόλτα το νοικοκυριό επιτυχώς -του έβγαζε τα ρούχα από τη ντουλάπα, του διάλεγε τα μαντηλάκια, ακόμα και την οδοντόκρεμα του άπλωνε πάνω στην οδοντόβουρτσα- ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης μπορούσε να δείχνει αποκλειστική αφοσίωση στη δουλειά του καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς καριέρας του. Ο Φρόυντ σηκωνόταν καθημερινά πριν τις 7:00, έτρωγε πρωινό, κι ένας κουρέας που επισκεπτόταν καθημερινά το σπίτι για το σκοπό αυτό, περιποιούταν τη γενειάδα του. Έπειτα έβλεπε αναλυόμενους από τις 8:00 π.μ. μέχρι το μεσημέρι. Το μεσημεριανό, το κύριο γεύμα της ημέρας, σερβιριζόταν ακριβώς στη 1:00. Ο Φρόυντ δεν ήταν καλοφαγάς -δεν του
άρεσε το κρασί, ούτε το κοτόπουλο και προτιμούσε τις κλασικές αξίες της μεσαίας τάξης, όπως το βραστό ή το ψητό μοσχάρι- ευχαριστιόταν όμως το φαγητό του κι έτρωγε με ήσυχη συγκέντρωση. Παρόλο που ήταν γενικά ένας εξαιρετικός οικοδεσπότης, ο Φρόυντ μπορούσε να είναι τόσο απορροφημένος στις σκέψεις του κατά τη διάρκεια του γεύματος, που η σιωπή του ορισμένες φορές έφερνε σε αμηχανία τους καλεσμένους του, οι οποίοι αγωνίζονταν να διεξαγάγουν έναν διάλογο με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Μετά το μεσημεριανό, ο Φρόυντ έβγαινε για περπάτημα γύρω από την Ρινγκστράσε της Βιέννης. Δεν επρόκειτο όμως για έναν αργόσχολο περίπατο, όπως ο γιος του, Μάρτιν, ανακαλούσε: «Ο πατέρας μου περπατούσε με τρομακτική ταχύτητα». Στο δρόμο, αγόραζε συχνά πούρα και έπαιρνε
ή έδινε διορθώσεις στον εκδότη του. Στις 3:00 είχε συμβουλευτικές συνεδρίες που τις ακολουθούσαν κι άλλοι αναλυόμενοι μέχρι τις 9:00 το βράδυ. Μετά η οικογένεια έτρωγε το βραδινό της κι έπειτα ο Φρόυντ έπαιζε χαρτιά με την κουνιάδα του ή έβγαινε για περπάτημα με τη γυναίκα του ή μία από τις κόρες του, κάνοντας μερικές φορές στάση σε κάποιο καφενείο για να διαβάσει τις εφημερίδες. Τα υπόλοιπα βράδια τα περνούσε στο γραφείο του, διαβάζοντας, γράφοντας, και κάνοντας αγγαρείες επιμέλειας για ψυχαναλυτικά περιοδικά, μέχρι τη 1:00 π.μ. ή και αργότερα.
Οι μεγάλες εργάσιμες μέρες του Φρόυντ διανθίζονταν από δύο μικρές πολυτέλειες. Η πρώτη ήταν τα λατρευτά του πούρα, που τα κάπνιζε διαρκώς, φτάνοντας και τα είκοσι ημερησίως από τα εικοσιπέντε του μέχρι το τέλος σχεδόν της ζωής του, παρά τις συνεχείς προειδοποιήσεις των γιατρών και την υγεία του που ολοένα χειροτέρευε και τον ταλαιπωρούσε με προβλήματα κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του. (Όταν κάποτε ο δεκαεφτάχρονος ανιψιός του αρνήθηκε ένα τσιγάρο, ο Φρόυντ του είπε «Αγόρι μου, το κάπνισμα είναι μία από τις μεγαλύτερες και φθηνότερες χαρές της
ζωής και, αν αποφασίσεις εκ των προτέρων να μην καπνίσεις, τότε το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σε οικτίρω»). Αναμφίβολα, εξίσου σημαντικές ήταν και οι ετήσιες τρίμηνες οικογενειακές καλοκαιρινές διακοπές, που τις περνούσαν σε λουτρόπολη ή ξενοδοχείο στο βουνό, πηγαίνοντας πεζοπορίες, μαζεύοντας μανιτάρια και φράουλες και ψαρεύοντας.»
Αν σας γοητεύει να διαβάζετε για τις ζωές των σπουδαίων μυαλών όπως του Φρόυντ, θα λατρέψετε την Τέχνη της Ρουτίνας του Μέισον Κάρι. Αντλώντας υλικό από ημερολόγια, επιστολές, συνεντεύξεις και βιβλία, ο Κάρι αποκωδικοποιεί το παιχνίδι της έμπνευσης, τις εμμονές και τις καθημερινές συνήθειες σπουδαίων προσωπικοτήτων της διανόησης των τελευταίων 400 ετών. Από τον Μαρξ έως τον Γουόρχολ και απ’ τον Μότσαρτ μέχρι την Αγκάθα Κρίστι.
Στην Τέχνη της Ρουτίνας γίνεται φανερό ότι η αληθινή ζωή πολλές φορές ξεπερνάει σε φαντασία τη μυθοπλασία. Ποιος σεναριογράφος θα μπορούσε να φανταστεί ότι ο Μπετόβεν απαιτούσε να έχει ο καφές του εξήντα κόκκους καφέ ανά φλιτζάνι και ότι πολλές φορές τους μετρούσε ο ίδιος για να είναι σίγουρος; Ή ότι ο Φελίνι δεν κοιμήθηκε ποτέ στη ζωή του περισσότερες από τρεις ώρες; Ή ότι συγγραφέας Άντονι Τρόλοπ κατάφερε να γράψει 47 μυθιστορήματα και 16 άλλα βιβλία ενώ είχε πρωινή δουλειά στο ταχυδρομείο;
Πέρα από τις παραπάνω γαργαλίστικες συνήθειες, ο Κάρι επικεντρώνεται περισσότερο στις απλές καθημερινές στιγμές και μέσα από αυτές υφαίνει το πλαίσιο που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να είναι δημιουργικός. Διαβάζοντας το βιβλίο του καταλαβαίνεις ότι είναι αυτές οι μικρές και φαινομενικά ασήμαντες στιγμές που χτίζουν τα μεγάλα και σημαντικά έργα.
Διαβάστε περισσότερα για το βιβλίο Η Τέχνη της Ρουτίνας εδώ.
