«Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής;»: ένα ερώτημα που απασχολεί τους ανθρώπους εδώ και αιώνες. Τι εννοούμε, όμως, όταν αναφερόμαστε στον σκοπό της ζωής; Πώς αυτό συνδέεται με τους άλλους γύρω μας και τις σχέσεις μας μαζί τους; Και τελικά, τι είναι αυτό που ψάχνουμε;
Στο Εσύ τι είναι αυτό που ψάχνεις;, ο Τζίντου Κρισναμούρτι ένας από τους σπουδαιότερους φιλοσόφους της σύγχρονης εποχής, δίνει τις απαντήσεις που αναζητάμε όλοι για την αγάπη, τις σχέσεις και τον σκοπό της ζωής, με τρόπο διαχρονικό και πανανθρώπινο. Απαντά στα βαθύτερα ερωτήματά μας, που αφορούν τους γονείς και τους συντρόφους έως τους συναδέλφους και τους φίλους, και αποκαλύπτει ένα μονοπάτι για να αγαπάμε πραγματικά τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο γύρω μας.
Διαβάστε ένα απόσπασμα από το Εσύ τι είναι αυτό που ψάχνεις; παρακάτω.
Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής;
Ξεκινώντας, λοιπόν, να βρούμε ποιος είναι ο σκοπός της ζωής, πρέπει να διευκρινίσουμε τι εννοούμε με αυτό – όχι μόνο με τον ορισμό που δίνει το λεξικό, αλλά και με τη σημασία που τελικά δίνουμε σε αυτές τις λέξεις. Σίγουρα, η ζωή αναφέρεται στις καθημερινές πράξεις, τις καθημερινές λέξεις, τα καθημερινά αισθήματα, έτσι δεν είναι; Περιλαμβάνει τους μόχθους, τους πόνους, τα άγχη, τις εξαπατήσεις, τις ανησυχίες, τη ρουτίνα του γραφείου, της επιχείρησης, της γραφειοκρατίας και ούτω καθεξής. Όλα αυτά είναι η ζωή, έτσι δεν είναι; Με τον όρο ζωή εννοούμε όχι ένα μόνο τμήμα ή ένα επίπεδο της συνείδησης, αλλά τη συνολική διαδικασία της ύπαρξης, η οποία συνιστά τη σχέση μας με τα πράγματα, με τους ανθρώπους, με τις ιδέες. Αυτό εννοούμε όταν λέμε ζωή – όχι κάτι αφηρημένο. Αν λοιπόν αυτό εννοούμε ως ζωή, τότε η ζωή έχει σκοπό; Ή μήπως επειδή δεν καταλαβαίνουμε τις πτυχές της ζωής –τον καθημερινό πόνο, το άγχος, τον φόβο, τη φιλοδοξία, την απληστία–, επειδή δεν καταλαβαίνουμε τις καθημερινές δραστηριότητες της ύπαρξης, χρειαζόμαστε έναν σκοπό, μακρινό ή κοντινό;
Γιατί θέλουμε έναν σκοπό;
Θέλουμε έναν σκοπό για να μπορούμε να κατευθύνουμε την καθημερινή ζωή μας προς έναν στόχο. Προφανώς αυτό εννοούμε με τον σκοπό. Αν, όμως, καταλαβαίνω πώς να ζήσω, τότε η ζωή από μόνη της είναι αρκετή, δεν είναι; Σε αυτή την περίπτωση, θέλουμε έναν σκοπό; Αν σ’ αγαπώ ή αν αγαπώ κάποιον άλλο, δεν είναι αυτό από μόνο του αρκετό; Χρειάζομαι τότε έναν σκοπό; Ασφαλώς, θέλουμε έναν σκοπό μόνο όταν δεν κατανοούμε ή όταν θέλουμε έναν τρόπο συμπεριφοράς με έναν διακριτό στόχο. Άλλωστε, οι περισσότεροι από μας αναζητούμε έναν τρόπο ζωής, έναν τρόπο συμπεριφοράς, και είτε στρέφουμε το βλέμμα μας στους άλλους, στο παρελθόν, είτε προσπαθούμε να βρούμε έναν τρόπο συμπεριφοράς μέσω της δικής μας εμπειρίας. Όταν ψάχνουμε ένα πρότυπο συμπεριφοράς μέσα από τη δική μας εμπειρία, η εμπειρία μας είναι πάντα εξαρτημένη, έτσι δεν είναι; Όσο ευρείες κι αν είναι οι εμπειρίες που έχει κανείς, εκτός αν οι εμπειρίες αυτές καταρρίπτουν την εξαρτημένη μάθηση του παρελθόντος, κάθε νέα εμπειρία απλώς ενδυναμώνει περισσότερο την εξαρτημένη μάθηση του παρελθόντος. Και αυτό είναι ένα γεγονός που μπορούμε να συζητήσουμε. Εάν στρεφόμαστε σε κάποιον άλλο, στο παρελθόν, σε έναν γκουρού, σε ένα ιδανικό, σε ένα παράδειγμα, για να βρούμε ένα πρότυπο συμπεριφοράς, τότε απλώς αναγκάζουμε την εξαιρετική ζωτικότητα της ζωής να μπει σε ένα καλούπι, να πάρει ένα συγκεκριμένο σχήμα, και έτσι χάνουμε την ταχύτητα, την ένταση, τον πλούτο της ζωής.
Για να ανακαλύψουμε τον σκοπό της ζωής,
το μυαλό πρέπει να απελευθερωθεί από κάθε μέτρο σύγκρισης
Συνεπώς, πρέπει να καταστήσουμε απολύτως σαφές τι εννοούμε όταν λέμε σκοπός, αν υπάρχει πράγματι ένας σκοπός. Ίσως ισχυριστείτε ότι όντως υπάρχει ένας σκοπός: να αδράξετε την πραγματικότητα, τον Θεό ή ό,τι άλλο επιθυμείτε. Για να το προσεγγίσετε αυτό, όμως, πρέπει να το γνωρίζετε, να έχετε την επίγνωσή του, πρέπει να έχετε το μέτρο, το βάθος, το νόημά του. Γνωρίζουμε στ’ αλήθεια την πραγματικότητα από μόνοι μας ή μήπως τη γνωρίζουμε μόνο μέσω της αυθεντίας κάποιου άλλου; Μπορείτε, δηλαδή, να ισχυριστείτε ότι ο σκοπός της ζωής είναι να βρείτε την πραγματικότητα, όταν δεν ξέρετε καν τι είναι η πραγματικότητα; Από τη στιγμή που η πραγματικότητα είναι το άγνωστο, το μυαλό που αναζητά το άγνωστο πρέπει πρώτα να ελευθερωθεί από το γνωστό, δεν συμφωνείτε; Αν το μυαλό είναι θολωμένο, φορτωμένο με το βάρος του γνωστού, μπορεί να μετρήσει μόνο βάσει της δικής του κατάστασης, σύμφωνα με τους δικούς του περιορισμούς και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί ποτέ να γνωρίσει πραγματικά το άγνωστο, σωστά; Άρα, αυτό που προσπαθούμε να αναλύσουμε και να ανακαλύψουμε είναι κατά πόσο η ζωή έχει έναν σκοπό και αν αυτός ο σκοπός είναι μετρήσιμος. Αν μπορεί να μετρηθεί μόνο με γνώμονα το γνωστό, με γνώμονα το παρελθόν· και όταν μετράω τον σκοπό της ζωής με γνώμονα το γνωστό, τότε θα τον μετρήσω σύμφωνα με ό,τι μου αρέσει και ό,τι δεν μου αρέσει. Επομένως, ο σκοπός θα εξαρτάται από τις επιθυμίες μου, άρα θα σταματήσει να είναι σκοπός. Φυσικά, αυτό είναι σαφές, έτσι δεν είναι; Μπορώ να κατανοήσω ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μόνο μέσα από την οθόνη των δικών μου προκαταλήψεων, των δικών μου θέλω, των δικών μου επιθυμιών – ειδάλλως, δεν μπορώ να κρίνω, μπορώ; Οπότε, το μέτρο, η μεζούρα, το υποδεκάμετρο, είναι η εξαρτημένη μάθηση του μυαλού μου και βρίσκεται σε συμφωνία με ό,τι υπαγορεύει η εξαρτημένη μάθησή μου. Εγώ θα αποφασίσω ποιος είναι ο σκοπός. Ποιος είναι, όμως, ο σκοπός της ζωής; Προκύπτει από την επιθυμία μου, συνεπώς σίγουρα δεν είναι ο σκοπός τη ζωής. Προκειμένου να ανακαλύψετε τον σκοπό της ζωής, το μυαλό πρέπει να είναι ελεύθερο από κάθε μέτρο σύγκρισης, τότε μόνο μπορείτε να τον βρείτε – διαφορετικά, απλώς προβάλλετε τα δικά σας θέλω. Αυτό δεν είναι μια απλή διανοητική διαπίστωση, και αν προχωρήσετε πιο βαθιά, θα δείτε το νόημά του.
